BARBUNYA - MULLET

Mullus barbatus ponticus

Mullus surmuletus

Mullus barbatus barbatus

Upeneus pori

Upeneus moluccensis

Barbunya : Mullidae familyasında barbunya (Mullus barbatus) sıcak ve ılık denizlerde yaşayan, çenesi bıyıklı, sırtı esmer-kırmızı, yanları sarımsı pembe ya da erguvani-kırmızı, eti çok lezzetli kemiklibalıktır. Barbunya, canlıyken kırmızı, ölünce kahverengi-yeşildir. Dayanıksız ve iri pulları, iki sırt yüzgeci vardır. Kıyıya yakın kumlu ve çamurlu diplerde büyük sürüler halinde dolaşır. Dokunma ve tatma organları bakımından zengin bıyıkları sayesinde yerlerini saptadığı omurgasızlarla beslenir. Türkiye sularında rastlanan dört türü vardır. Barbunya (Mullus barbatus) boyu 40 cm, tekir (Mullus surmuletus) boyu 25 cm, nil barbunyası (Upeneus asymmetricus) ile paşa barbunyasıysa (Upeneus moluccensis) Süveyş kanalının açılmasıyla Hint okyanusu ve Kızıldeniz'den gelerek Ege denizi'ne ulaşan türlerdir. Küçük kafalı (Toplam boyunun yaklaşık 1/5 i kadardır) . Alt çenesinin altında iki sakal bulunur. Yan profilden burnu dik görünür. Ağız kenarı gözlerle hemen hemen aynı hizadadır. Gözün altında küçük pullar bulunur. Üst çene dişşizdir. Arka ve yan bölgelerde uzunlamasına sarı bantlar yerine kırmızımsı-pembe renklenme görünür. Sırt yüzgeçlerinde siyah lekeler bulunmaz. Vücudu yanlardan basık görünümdedir. Sırt bölgesindeki yüzgeçler oldukça ayrıktır. İlk yüzgeçte 8 diken bulunur. İkincisinde 1 diken, 8 yumuşak dikenimsi uzantı bulunur. Pulları geniş ve ayrıktır. Uzunluğu max 30 cm. Genel uzunluğu 10-15cm dir. Başı oldukça dik, vücudunda ve yüzgeçlerinde leke yoktur. Kıyılardaki çakıl, kum ve çamur diplerinde bulunur. Fakat 20-200 m derinliklerde de rastlanabilir. Genelde Akdeniz, Azak Denizi, Britanya adalarından Senegal kıyılarına kadar Atlas Okyanusu'nun doğusunda bulunur. Besinlerini genellikle dipteki omurgasızlardan seçer (Kurtçuk, yumuşakçalar, bentik crustacea'ler) ve ayrıca zooplankton, balık larvası ve bitkisel debris ile beslenir. Küçük balık sürüleri olarak yazı derin sularda geçirirler. Deniz kıyılarının sıcaklığı 7-8 dereceye ulaşınca buralara gelir. Kıyı sıcaklığı 15-16 derece olunca tekrar derin sulara giderler. Haziran-Eylül ayları arasında 9-23 derece arasında ürerler. 1 yaşını doldurunca (8-11 cm) üreyebilirler. Dişileri erkeklerden daha çok yaşarlar.Ülkemizde yılda ortalama 2 ile 5 bin ton arasında avlanır.